آموزش قلم تراشی

آموزش قلم تراشی        

 در خصوص تراش قلم تجربه های بسیاری وجود دارد و هر هنرمندی برای تراش قلم روایت ها و تجربیات مختلف را بیان میکند لیکن تجربه شخصی بنده و شنیده های بنده به شرح ذیل می باشد. پس از انتخاب قلم مناسب جهت تراش مراحل زیر را رعایت فرمائید.۱- قلم را حتماً از سمت نازک آن بتراشید. به فرموده جناب آقای توکلی (پدرقلم ایران) : قلم پس از اینکه رشد اولیه خود را در زیر زمین انجام داد و به اصلاح شکل اصلی آن صورت گرفت و بند بند آن مشخص گردید ظرف مدت کوتاهی سر از زمین بیرون آورده و به صورت عمودی تاارتفاع تقریباً ۹ متر میروید که در این وضعیت قلم از نوک بوته به بالا رشد میابد. لیکن این بند بند قلم هرچه به سوی بالا میرود بر اساس طبیعت خود نازک تر و ظریفتر میگردد . هر بند قلم از سمت ضخیم خود ضعیف و از سمت نازک خود محکم تر و قوی تر می باشد و علت آن نیز به این خاطر است که بافت قلم برای ایجاد بند جدید فشرده و فشرده میگردد تا اینکه بند جدید بوجود می آید و دقیقاً بعد از ایجاد بند جدید از تراکم بافت کاسته شده و قلم نرم تر میگردد. به همین علت در تراش قلم سعی میشود تا نوک قلم را در قسمت نازک و در نزدیکی بند ایجاد کنند تا نوک قلم قوی و با دوام باشد.

۲- نوک قلم را در قسمت پررنگ قلم انتخاب نمائید.قلمهایی که موجود می باشند با توجه به قرار گیری آنها نسبت به طلوع و غروب آفتاب و رسیدن نور کافی جهت رشد آنها متفاوت می باشد که از رنگ قلم مشخص است . قلم پس از رشد کامل خود لاک خاصی را ترشح مینماید تا بنوعی از سوختن در مقابل آفتاب جلوگیری نماید که اگر دقت کرده باشید متوجه یک لایه چربی روی برخی از قلمها میشوید که اگر با قلمتراش آنرا به آرامی بتراشید پودری سفید رنگ حاصل میشود که این همان لایه محافظ پوسته قلم میباشد . لیکن قلمهایی که از براقیت و شفافیت خوبی برخوردار می باشند نشان از رسیده بودن بافت بیرونی آن میباشد اما اغلب قلمها پیش از رسیدن کامل چیده و وارد بازار میشوند لذا از کیفیت مطلوبی بر خوردار نمیگردند و آنهایی هم که مطلوب هستند از یک سمت خود به رنگ مطلوب و رسیدگی کامل میرسند به همین علت قلمهایی که در واقع ۲ رنگ هستند را پس از انتخاب میبایست بنحوی تراشید تا نوک قلم در قسمت تیره قلم که به اصطلاح رسیده است قرار گیرد.

۳- در هنگام تراش قلم ، تراشه های قلم نباید پرتاب شوند .

با توجه به توضیحات بالا متوجه میشویم که بسیاری از قلمهای موجود در بازار از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و می بایست وقت بسیاری را برای بدست آوردن قلم مناسب صرف نمود به همین علت قلمهایی که گاهاً خریداری میگردد در هنگام تراش متوجه میشوید که تراشه های قلم پرتاب میگردند که این نشان از بافت خشک و شکننده قلم دارد و با دقت بیشتر در خواهید یافت که این نوع قلمها در هنگام قطع زدن نیز مشکل ساز می باشند و به راحتی قطع مناسب ایجاد نمی شود به همین دلیل می بایست قلمتراش مناسبی نیز در این خصوص داشته باشید که موضوع قلمتراش در مباحث بعدی در صورت نیاز بیان خواهد شد. لیکن قلم مناسب قلمی می باشد که تراشه های قلم به همراه قلم تراش تقریباً تا آخرین رانشهای قلم همراه قلمتراش باشد و پرتاب نگردد که این نشان از زنده بودن بافت و مناسب بودن قلم است که تراش این قلمها و قطع آن به راحتی صورت میگیرد.

4-از قلمهایی که رنگ داخلی آنها روشن تر است استفاده شود. قلمهای بسیاری را تجربه نموده اید و یا دیده اید لیکن طبق تحقیقات و گفتگوهای بسیاری که در این زمینه با اساتید مختلف علی الخصوص استاد توکلی که به واقع آشنای تمام عیار قلم و مرکب میباشند صورت گرفته است علت آنرا بدین شرح عنوان نمودند . قلم در محل رشد خود از آّبهای مختلفی شرب میکند . در واقع با توجه به قرار گیری قلم در محیط رشد خود در کیفیت قلم تاثیرات مختلفی ایجاد میگردد.قلمهایی که در جای مناسبی از رشد قرار دارند و نور آفتاب و آب پاک و مناسبی به آنها میرسد قلمهای مطلوبی بوده و قلمهایی که آبهای کثیف و گل آلود به آنها میرسد معمولاً از کیفیت مناسبی بر خوردار نمی باشند که اگر توجه فرموده باشید در هنگام تراش برخی از قلمها گرد و غباری از داخل آوندهای قلم بلند میشود که در واقع همان گرد و خاک آبی میباشد که قلم در خود کشیده است و داخل آوندهای دیواره قلم را پر کرده است .لذا قلم مناسب قلمی است که از دیواره روشن تر که نشان از استفاده از آب تمیز می باشد بر خوردار باشد .

5 - قلم را گاهاً بصورت یک ضرب و گاهی لایه لایه میتراشند.در تراش قلم برخی آنرا یکباره و برخی لایه لایه میتراشند که به نظر بنده شیوه دوم مطلوب می باشد . زیرا در این حالت میتوان لحظه لحظه قلم را مورد بررسی قرار داد و مدیریت بیشتری را میتوان بر تراش قلم اعمال نمود .

۶- میدان تراش قلم را با توجه به فیزیک انگشت انتخاب نمائید. میدان قلم از موضوعاتی است که در رانش قلم و در واقع همان قلم رانی و کنترل قلم موثر است.تعاریف بسیاری برای میدان قلم مطرح شده است که همه آنها مهم و درست میباشد لیکن با یک مثال موضوع را بازتر خواهیم نمود. مثال: هر راننده ای برای سهولت بیشتر در رانندگی صندلی ماشین و … را بر اساس فیزیک و آسایش بیشتر خود تنظیم مینماید که در نهایت موجب کنترل ، دقت و سلامت رانندگی میگردد. در انتخاب اندازه میدان قلم نیز هنرمند خوشنویس با توجه به فیزیک دست (چاقی و لاغری) و (کوتاهی و بلندی انگشتها) و (سنگینی و سبکی) دست باید انتخاب نماید تا به نتیجه مطلوب خود دیت پیدا کند. منظور از تعاریف بالا را میتوانید بررسی نمائید ، برخی از دستها نازک و لاغر اندام هستند و برخی چاق ، برخی از افراد از انگشتهای بلند و کشیده برخوردار میباشند و برخی کوتاه و برخی از افراد دارای دستانی سبک وزن و ظریف هستند و برخی از دستانی سنگین و درشت که در هر مورد میبایست با توجه به مشخصه های آنها در نوع انتخاب میدان قلم دقت نمود. که متاسفانه بسیاری از اساتید و مدرسین بدون توجه به فیزیک دست هنرجو نسبت به تراش قلم برای ایشان اقدام می نمایند که تا سالها هنرجو در رنج و عذاب است. تا زمانی که خود هنرجو اقدام به تراش قلم مینماید و ناخود آگاه به سمت صحیح کشیده میشود که اگر مطالعه ای نسبت به این امر داشته باشید در خواهید یافت که کمتر هنرجویی میدان و قطع قلمش با استادانش مشابه می باشد.

 در خصوص قطع قلم و زاویه قلم حرف بسیار است که ابتدا به قطع قلم بپردازیم.در تاریخ خوشنویسی و در مطالعه قلمهای به جا مانده از قدیم و معاصرین به چند نوع قطع قلم بر می خوریم که تعدادی از آنها دیگر بکار گرفته نمیشود.

الف:قطع ۳ گانه : دراین نوع قطع ، قلم ۳ بار قطع خورده تا آماده نوشتن گردد.قطع اول عمود میباشد قطع دوم از پشت قلم و بصورت مایل به بیرون می باشد که در واقع لاک قلم را با قسمتی از گوشت بالای نوک قلم برداشته میشود و قطع سوم از داخل قلم و باز بصورت مایل صورت میگیرد و در این مرحله نیز قسمت بسیار کوچکی از نوک قلم برداشته میشود که در واقع با این کار نوک قلم و پشت قلم مایل قطع خورده و رانش مرکب در نوک و پشت قلم راحتتر صورت میگیرد.

  ب: قطع عمود : در این حالت با توجه به جنس قلم و اندازه آن یکبار و بصورت عمود از پشت قلم قلمتراش را گذاشته و قطع را انجام میدهیم که در این حالت قلم می بایست پیش از نوشتن آماده سازی شود.

 ج: قطع متداول: در این نوع قطع قلم که امروزه بیشتر کاربرد پیدا نموده است ابتدا قلمتراش را بصورت عمود وارد لاک قلم نموده (ازپشت قلم) و پس از اطمینان از ورود قلم به لاک و رسیدن به جان قلم بصورت مایل به داخل قطع زده میشود که درواقع به نوعی قلم را آماده نوشتن میکنیم که اگر دقت فرموده باشید در این نوع قطع زدن تیغه قلمتراش مایل به داخل گرفته شده و قطع صورت میگیرد.البته موضوع قطع قلم بسیار حساس و مهم میباشد که جا دارد هر هنرمندی تجربه های مختلف را امتحان و پس از حصول اطمینان نسبت به کارگیری آن اقدام نماید.

 ۸- زوایه نوک قلم برای نوشتن سلیقه ای می باشد.در خصوص زاویه قطع قلم مطالب بسیاری وجود دارد و زوایای مختلفی نیز مطرح شده است ولیکن با توجه به موضوعات بند ۶ زوایه قلم نیز بر اساس فیریک و راحتی دست باید انتخاب گردد تا با انتخاب نادرست موجب خستگی دست و انگشتان نشویم به کررات برای ما اتفاق افتاده است که با قلم یکی از دوستان خود نوشته ایم و احساس خستگی و گرفتگی در عضلات کف دست و انگستان خود نموده ایم که این همان تنظیم نبودن میدان قلم و زاویه قطع قلم میباشد که می بایست مورد توجه قرار گیرد.

۹- بغل برداری قلم .در برداشتن کناره های قلم مطلوب است که نوک قلم را دقیقاً در وسط قلم در آورده و نسبت به قرینه برداشتن گوشت قلم از اطراف قلم دقت نمود. در برخی از قلمها مشاهده شده است که نوک قلم را بصورت دم ماهی میتراشند ، این امر موجب تاثیری روانی میگردد که به نوعی در نگارش و رانشهای قلم تاثیر مثبت داشته و نتایج مطلوبی نیز حاصل میگردد که جای تحقیق و بررسی دارد ولیکن بصورت معمول امروزه این کار صورت نمی گیرد و دم قلم بصورت واقعی و در اندازه معمول تراشیده میشود.

۱۰- ضخامت نوک قلم.موضوع ضخامت نوک قلم موضوعی اساسی در خوشنویسی محسوب میگردد که به نوعی جدا کننده شیوه خوشنویسی گردیده است که این امر بارها و بارها از منابع مختلف بیان شده و در واقع هر هنرمندی نسبت به شیوه خود آنرا انتخاب می نماید .برخی نازک و برخی ضخیمتر که نیازی به توضیح ندارد .از موارد ضروری در تراش قلم نوع قلمتراش و تیز بودن آن و جنس قطع زن میباشد که باید مورد توجه قرار گیرد تا زحمات هنرمند به حدر نرود چرا که در هنگام قطع می بایست قطعی سریع و سالم و محکم داشته باشیم و قلم نیز بر روی قطع زن کامل مماس بوده و زیر نوک قلم در هنگام قطع نباید سست و خرد شده و دارای پستی و بلندی باشد. برخی از دوستان نوک قلم را بر جایی میگذارند که قبلاً در آن منطقه قطعهای بسیاری صورت گرفته و رد قلم سطح قطع زن را ناهمواره کرده است که این موضوع موجب میشود در هنگام قطع زدن قلم قطع سالم نخورد و در واقع شکسته و خرد شود . که میتوانید این موضوع را در زیر ذره بین مورد مطالعه قرار دهید که به همین خاطر است هنگام نوشتن با برخی از قلمهای تازه تراش متوجه میشویم که مثلاً پس از گذاشتن نقطه ، انتهای حرکت نقطه ریش ریش شده است و یا وسط قلم را خالی حس میکنیم . این حاکی از قطع نامناسب قلم میباشد.....